วันที่ 27 ก.ย.2564 เวลา 09.00 น ณ ห้องทำงานประธานรัฐสภา ชั้น 10 อาคารรัฐสภา นายชวน หลีกภัย ประธานรัฐสภาและประธานสภาผู้แทนราษฎร เป็นวิทยากรปาฐกถาพิเศษในหัวข้อ “หลักนิติธรรมกับการปกครอง” ให้แก่ นักศึกษาชั้นปีที่ 4 ภาคต้น ปีการศึกษา 2564 คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในรายวิชากฎหมายบริหารรัฐกิจและกิจการสาธารณะ ผ่านระบบออนไลน์ (โปรแกรม Zoom)
นายชวน กล่าวตอนหนึ่งว่า หลักนิติธรรมกับการปกครองอยู่คู่กันมาตามวิถีทางประชาธิปไตยมาหลายยุคหลายสมัย ในการปฏิบัติหน้าที่ของบุคคลในแต่ละสาขาอาชีพหากยึดถือหลักการความถูกต้องชอบธรรม เคารพกฎหมาย ยึดหลักความเสมอภาค การทำหน้าที่ของแต่ละฝ่ายจึงเป็นส่วนสำคัญที่จะทำให้เห็นได้ถึงการปกครองที่อยู่ภายใต้หลักนิติธรรมอย่างแท้จริง ประเทศไทยปกครองด้วยระบบกฎหมาย การบังคับใช้กฎหมายหากคำนึงถึงหลักนิติธรรมประเทศ ก็จะเกิดความเรียบร้อย ความเสมอภาคในการบังคับใช้กฎหมายก็เป็นสิ่งที่สำคัญในภาคปฏิบัติ หลักประกันสำคัญที่จะทำให้บ้านเมืองเกิดความสงบสุข คือผู้ที่ปฏิบัติหน้าที่จะต้องไม่ละเลย การดำเนินการตามหลักนิติธรรม ซึ่งหลักนิติธรรมจะสัมฤทธิ์ผลได้ หาใช่เพราะบัญญัติไว้ เป็นลายลักษณ์อักษร แต่ “หลักนิติธรรม”ย่อมเกิดผลสัมฤทธิ์จาก “ภาคปฏิบัติ” อย่างแท้จริง
นายชวน กล่าวต่อว่า ซึ่งในการการบัญญัติเรื่อง “หลักนิติธรรม”ไว้เพื่อให้ทุกฝ่ายได้ตระหนักร่วมกัน เพื่อให้การปฏิบัติหน้าที่จำเป็นที่จะต้องยึด “หลักนิติธรรม” รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ตลอดระยะเวลา 80 ปีที่ผ่านมา ได้ใช้ระบบการปกครอง หลักแบ่งแยกอำนาจ มีการถ่วงดุลซึ่งกันและกันระหว่างฝ่ายบริหารฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายตุลาการ ทั้งนี้ จากประสบการณ์ในการรับมือกับสถานการณ์วิกฤติต้มยำกุ้ง สมควรที่จะต้องกำหนด นโยบายและวางระเบียบปฏิบัติราช การรวมทั้งภาคเอกชน เพื่อให้การจัดระบบบริหารกิจการบ้านเมืองและสังคมเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์เช่นนี้ขึ้นอีก
โดยออกระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการสร้างระบบบริหารกิจการบ้านเมืองและสังคมที่ดี หรือที่เรียกกันว่าหลักธรรมาภิบาล มี 6 ประการ 1.หลักนิติธรรม 2.หลักคุณธรรม 3.หลักความโปร่งใส 4.หลักความมีส่วนร่วม 5.หลักความรับผิดชอบ 6. หลักความคุ้มค่า ซึ่งทั้ง 6 ข้อ เป็นหลักการสำคัญและส่วนตัวเห็นว่าควรเพิ่ม ข้อ 7.คือจะต้องไม่เกรงใจไปทำอะไรในสิ่งที่ไม่ถูกต้อง
