รพ.สมเด็จพระยุพราชเด่นชัย : ศูนย์ผลิตยาสมุนไพรตำรับเข้ากัญชาทางการแพทย์

  • เน้นการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการผลิต
  • ควบคุมคุณภาพเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตออกมานั้นมีการใช้ต้นทุนที่ต่ำ
  • คุณภาพในการป้องกัน บำบัดรักษา

โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชเด่นชัย จ.แพร่ เป็นโรงพยาบาลขนาด 60 เตียง รองรับผู้ป่วยในเขตอำเภอเด่นชัย และอำเภอข้างเคียง เช่น อำเภอลอง อำเภอวังชิ้น อีกทั้งมีผู้ป่วยจาก จังหวัดน่านและสุโขทัยที่มารับบริการคลินิกกัญชา เนื่องจากจุดเด่นของ รพร.เด่นชัยคือ การผลิตยาสมุนไพรเพื่อใช้ทดแทนยาแผนปัจจุบันมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2542 โดยในระยะแรกเน้นการผลิตเพื่อใช้กับผู้ป่วยในโรงพยาบาลเป็นหลัก จนกระทั่งปีพ.ศ.2555 ได้รับงบประมาณจากกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทย(กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ในปัจจุบัน) ให้มาปรับปรุงสถานที่ผลิตและกระบวนการผลิตให้ได้ตามมาตรฐาน

ปัจจุบันการผลิตยาสมุนไพรของรพร.เด่นชัยผ่านมาตรฐาน การผลิตยาสมุนไพรตามหลักเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิตยาจากสมุนไพรขององค์การอนามัยโลก (WHO GMP)  และได้ดำเนินการผลิตยาสมุนไพรภายใต้นโยบายคุณภาพของการผลิตยาที่ว่า “ยาสมุนไพรได้มาตรฐาน บริการประทับใจ ผู้บริโภคปลอดภัย ใส่ใจตรงเวลา”

​ในปีพ.ศ. 2562 กรมการแพทย์แผนไทยฯ ได้เล็งเห็นว่า โรงงานผลิตยาสมุนไพรของ รพร.เด่นชัยมีศักยภาพในการผลิตยาสมุนไพรตำรับเข้ากัญชาทางการแพทย์ จึงมอบหมายให้เป็นสถานที่ผลิตเพื่อกระจายและสนับสนุนผลิตภัณฑ์ยาเข้ากัญชาให้กับคลินิกกัญชาทางการแพทย์ที่เปิดให้บริการผู้ป่วยในรพ.ต่าง ๆ ทั่วประเทศกว่า 400 แห่ง เพื่อให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของกรมการแพทย์แผนไทยฯในเรื่องการเข้าถึงผลิตภัณฑ์กัญชาทางการแพทย์ของประชาชนได้อย่างทั่วถึง

นายแพทย์เกรียงศักดิ์ ธนอัศวนนท์ ผู้อำนวยการ รพร.เด่นชัย กล่าวว่า รพ.รับวัตถุดิบกัญชาสดจากวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเกษตรอินทรีย์เพชรล้านนา จ.ลำปาง ซึ่งเป็นแหล่งปลูกวัตถุดิบกัญชาแห่งแรกของภาคเหนือโดยกระบวนการปลูก การเตรียมพื้นที่ การดูแลรักษา การเก็บเกี่ยว การขนส่งและการจัดทำระบบเอกสารต่าง ๆ เป็นไปตามข้อกำหนดมาตรฐานตามเงื่อนไขของทางอย. ซึ่งวัตถุดิบดังกล่าวได้นำมาผลิตตำรับยาเข้ากัญชาทางการแพทย์จำนวน 3 ตำรับได้แก่ ยาศุขไสยาสน์ ยาทัพยาธิคุณ และยาแก้สัณฑฆาตกร่อนแห้ง

แต่เนื่องจาก รพ.ต่าง ๆ มีความต้องการใช้ตำรับยาเข้ากัญชาในการรักษาผู้ป่วยเพิ่มขึ้น รพร.เด่นชัยจึงได้ผลิตตำรับยากัญชาทางการแพทย์เพิ่มขึ้นให้มีความหลากหลายและเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย ทำให้มีตำรับยาเข้ากัญชาที่ผลิตเพิ่มมากขึ้นจาก 3 เป็น 8 ตำรับ ซึ่งอยู่ในรูปของยารับประทาน 

และในปี พ.ศ.2565 ได้พัฒนาตำรับยาใช้ภายนอกที่มีวัตถุดิบจากช่อดอกกัญชา ซึ่งสามารถนำไปใช้กับผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพมาก จึงเป็นที่มาของตำรับน้ำมันนวดกัญชา ( Cannabis  Massage oil ) สรรพคุณเพื่อใช้นวดผ่อนคลายบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ ปวดกระดูก ในผู้ป่วยที่มีการปวดเฉียบพลันหรือปวดเรื้อรังต่าง ๆ โดยที่สามารถใช้แทน Topical NSAID ได้ดี โดยมีรายงานการวิจัยลดอาการปวด (Analgesic effect) พบว่า สารในกลุ่มแคนนาบินอยด์ส่วนใหญ่โดยเฉพาะ THC สามารถใช้ลดอาการปวดแบบฉับพลัน และแบบเรื้อรัง (Acute และ Chronic pain) โดยเฉพาะการใช้เพื่อระงับการปวดแบบเรื้อรังนั้น นับเป็นสาเหตุหลักของการใช้สารสกัดกัญชาในการลดอาการปวด ได้มีการทดลองทางคลินิกและพบว่า ยาสเปรย์(Oromucosal spray, Nabiximols) ที่มีสาร THC ในขนาด 2.5 หรือ 2.7 มิลลิกรัม สามารถช่วยลดอาการปวดเรื้อรัง (central neuropathic pain) และช่วยลดอาการปวดข้อ (Rheumatoid arthritis) ได้

“ รพ.สมเด็จพระยุพราชเด่นชัยเป็น 1 ใน 13 รพ.ของกระทรวงสาธารณสุขที่สามารถผลิตตำรับยาเข้ากัญชาทางการแพทย์ ซึ่งผลิตเพื่อกระจายให้กับ รพ.ทั่วประเทศกว่า 400 แห่ง นอกจากนั้นยังผลิตยาสมุนไพรอื่น ๆ ให้กับ รพ.ใน 8 จังหวัดในเขตภาคเหนืออีกด้วย”

ในการผลิตยาสมุนไพรของศูนย์สมุนไพรเด่นชัย ถือว่าเป็นงานที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องแบบก้าวกระโดดตั้งแต่ปี พ.ศ.2560 เป็นต้นมา และจะมุ่งพัฒนาต่อไปโดยเน้นการผลิตในเชิงเศรษฐกิจสุขภาพโดยการใช้กัญชาเป็นวัตถุดิบหลักในการพัฒนาและต่อยอด เน้นการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการผลิตและการควบคุมคุณภาพเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตออกมานั้นมีการใช้ต้นทุนที่ต่ำ แต่มีคุณภาพในการป้องกัน บำบัดรักษา

ในช่วงเทศกาลส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ จึงขอเชิญชวนทุกท่านร่วมบริจาคเงินเพื่อสนับสนุนการจัดซื้อครุภัณฑ์ทางการแพทย์และช่วยเหลือผู้ป่วยอยากไร้ ด้วยการโอนเงินผ่านบัญชีธนาคารไทยพาณิชย์ ประเภทออมทรัพย์เลขที่ 518-2-64424-1 การบริจาค 1,000 บาทขึ้นไปจะได้รับน้ำมันนวดกัญชาขนาด 20 มล. 1 ขวด หรือ บริจาค 5,000 บาท ขึ้นไป จะได้รับน้ำมันนวดกัญชาขนาด 20 มล.จำนวน 5 ขวด ทั้งนี้ยอดบริจาคสามารถนำไปลดหย่อนภาษีได้ 2 เท่า ผู้บริจาคสามารถจัดส่งหลักฐานการโอนเงิน ชื่อ-ที่อยู่ เพื่อการออกใบเสร็จและจัดส่งของที่ระลึกได้ที่ email : [email protected] “เพราะ…การให้ของคุณ  มีความหมายกับหลายชีวิต”